Λιμάνια: Παραχωρήσεις και όχι πλήρεις ιδιωτικοποιήσεις Δευτέρα, 31 Οκτωβρίου 2011

Του Μηνά Τσαμόπουλου για το Πρώτο ΘΕΜΑ Αναδημοσίευση Σε μία κρίσιμη καμπή για την ελληνική οικονομία, η ιδιωτικοποίηση των λιμανιών αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση η οποία όμως καλείται να περπατήσει σε τεντωμένο σχοινί χωρίς προστατευτικό δίχτυ από κάτω. "Το μεσοπρόθεσμο επιτρέπει να υπηρετήσουμε τους στόχους μας, Οι συνομιλητές προφανώς και γνωρίζουν ότι ακόμα και από καθαρά εισπρακτική σκοπιά, εξασφαλίζονται σημαντικά επίπεδα άμεσων ξένων επενδύσεων μέσω της διαδικασίας παραχωρήσεων και όχι μέσω πλήρους ιδιωτικοποίησης λιμένων." Τα λόγια ανήκουν στον νέο Γενικό Γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής, Αθανάσιο Πάλλη, ο οποίος μιλώντας στο «Πρώτο ΘΕΜΑ» αποκρυπτογραφεί τη συνδεσμολογία του φακέλου «ιδιωτικοποίηση ελληνικών λιμανιών»: "O κίνδυνος είναι υπαρκτός και πρέπει να τον γνωρίζουμε όλοι: Αναπόφευκτα, σε συνθήκες οικονομικής μάχης, και με τους λιμένες να αποτελούν πηγή πλούτου, η προαναφερθείσα κοινή «λιμενική λογική» συγκρούεται με την «βραχυπρόθεσμη εισπρακτική λογική» υπογραμμίζει ο γγ Λιμένων. Αναλυτικά: - Κύριε Θ.Πάλλη αναλάβατε την θέση του Γενικού Γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής, σε μια ιδιαίτερη περίοδο για την ελληνική οικονομία. Ποια είναι η πρώτη σας προτεραιότητα; Όταν η χώρα μας δίνει την μάχη της δημοσιονομικής και αναπτυξιακής προσαρμογής, οι Ελληνικοί λιμένες πρέπει να αποτελέσουν πολιτική προτεραιότητα πρώτης γραμμής. Στόχος της Γενικής Γραμματείας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής είναι να διαμορφώσει ταχύτατα μια Εθνική Λιμενική Στρατηγική που συμβάλλει στην διεύρυνση του μεταφορικού έργου και, κατά συνέπεια, της απασχόλησης, της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, των αναγκών των πολιτών και του εθνικού προϊόντος. Με δεδομένες τις καθυστερήσεις, προσπαθούμε να επιταχύνουμε δομικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στους λιμένες να έχουν καθοριστικό αναπτυξιακό ρόλο. Πως εξειδικεύεται αυτό στους μεγαλύτερους λιμένες της χώρας... Στην χώρα μας, η «κοινή λιμενική λογική» – της συνύπαρξης δημόσιας λιμενικής αρχής και των ιδιωτών παρόχων λιμενικών υπηρεσιών – δεν έχει βρει εφαρμογή. Στη μοναδική περίπτωση που εφαρμόσθηκε, στον Πειραιά, αυτό δεν συνέβη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Σήμερα, η ευρύτατη πλειοψηφία όσων βιώνουν τα εμπορικά λιμάνια, και αναφέρομαι σε διοικήσεις, χρήστες και σημαντικό ποσοστό των εργαζομένων, έχει συνυπογράψει την συνύπαρξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα όπως ακριβώς συμβαίνει σε όλες τις χώρες της ΕΕ που έχουν λιμένες, πλην της Ελλάδας και της Μ. Βρετανίας. Απομένει σε εμάς. που έχουμε την πολιτική ευθύνη, να υλοποιήσουμε αποφάσεις που διασφαλίζουν την ανάπτυξη των λιμένων ώστε να μπορούν να ανταγωνίζονται με επάρκεια αντίστοιχους λιμένες της Μεσογείου και να επιφέρουν σημαντικά κοινωνικοοικονομικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες αλλά και στην Εθνική οικονομία. Πόσο εύκολο είναι; Καθόλου εύκολο. Αφενός είναι οι αναγκαίες προϋποθέσεις. Πρώτον, χρειάζεται εξειδίκευση των λιμένων. Να αναγνωρίσουμε ότι δεν μπορούν όλα τα λιμάνια της χώρας να προσφέρουν όλες τις υπηρεσίες. Δεύτερον, χρειάζεται το απαραίτητο μέγεθος. Χρειαζόμαστε λιμενικά συγκροτήματα που περιλαμβάνουν λιμένες με γεωγραφική εγγύτητα και διαθέτουν το εύρος για να αποτελέσουν πόλους προσέλκυσης λιμενικών δραστηριοτήτων και χρηστών. Τρίτον, η αποφυγή μονοπωλιακών δομών της αγοράς είναι κρίσιμη εξαιτίας του μεγέθους της ελληνικής αγοράς. Δρομολογήθηκε ήδη η διαμόρφωση τελικής πρότασης και σκοπεύουμε να είμαστε έτοιμοι στο τέλος του έτους. Αφετέρου, υπάρχει και η επίπτωση της δυσμενούς συγκυρίας που καθιστά την χάραξη αλλά κυρίως την εφαρμογή μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής ιδιαίτερα δύσκολη». Μπορείτε να γίνετε πιο αναλυτικός; Όπως κάθε πολίτης αυτής της χώρας, θα προτιμούσα να βιώναμε διαφορετικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Το συναίσθημα είναι εντονότερο την στιγμή που ανέλαβα την ευθύνη διαμόρφωσης της λιμενικής στρατηγικής, στο στάδιο που οι δυσκολίες της εφαρμογής του μνημονίου προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας είναι εμφανείς. O κίνδυνος είναι υπαρκτός και πρέπει να τον γνωρίζουμε όλοι: Αναπόφευκτα, σε συνθήκες οικονομικής μάχης, και με τους λιμένες να αποτελούν πηγή πλούτου, η προαναφερθείσα κοινή ‘λιμενική λογική’ συγκρούεται αναπόφευκτα με την ‘βραχυπρόθεσμη εισπρακτική λογική’. Πιστεύω όμως ότι όσοι συμβάλλουν στον δημόσιο διάλογο και στις αποφάσεις θα λάβουν υπόψη και τα προβλήματα που συνεχίζουν να εμφανίζονται στην μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που πρυτάνευσε η εισπρακτική λογική της πωλήσεις των λιμένων, τις αρνητικές δηλαδή επιπτώσεις της πολιτικής την Μ. Θάτσερ στην Μ. Βρετανία, ώστε συλλογικά να αντιμετωπίσουμε τους λιμένες ως υποδομές μεταφορών με ιδιαιτερότητες και αναπτυξιακό εργαλείο με καθοριστικό ρόλο στην επέκταση της εθνικής οικονομίας. Πως μπορούν όμως να επιτευχθούν οι στόχοι με δεδομένο το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα προσαρμογής; Καταρχήν, το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα εφαρμογής του μνημονίου προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας θέτει σαφής όρους. Πώληση του 23,1% των μετοχών της ΟΛΠ Α.Ε. και του 23,3% των μετοχών της ΟΛΘ Α.Ε. Δεύτερον το μεσοπρόθεσμο κάνει ρητή αναφορά στην επιλογή, την ‘αυτονόητη υποχρέωση’ θα την ονόμαζα εγώ, να εφαρμόσουμε το μοντέλο των παραχωρήσεων του δικαιώματος προσφοράς λιμενικών υπηρεσιών: λιμένες δημόσιας ιδιοκτησίας, διοικούμενες από δημόσιες λιμενικές αρχές που έχουν μετασχηματισθεί σε αυτόνομες εταιρικές οντότητες και επιτρέπουν μέσω διαδικασιών ‘παραχώρησης’ την ανάληψη σχεδόν όλων των εμπορικών δραστηριοτήτων σε έναν, ή δυνατόν περισσότερους, ιδιώτες. Συνεπώς το μεσοπρόθεσμο επιτρέπει να υπηρετήσουμε τους στόχους μας, Οι συνομιλητές προφανώς και γνωρίζουν ότι ακόμα και από καθαρά εισπρακτική σκοπιά, οι περισσότερες χώρες, σε όλες τις Ηπείρους, εξασφαλίζουν σημαντικά επίπεδα άμεσων ξένων επενδύσεων μέσω της διαδικασίας παραχωρήσεων και όχι μέσω πλήρους ιδιωτικοποίησης λιμένων. Πρέπει λοιπόν τώρα, για να μην πω «χθες», να εφαρμόσουμε το μοντέλο συνύπαρξης των δύο τομέων με σαφείς και καθορισμένους ρόλους. Η δημόσια λιμενική αρχή να αναλάβει ουσιαστικά τον ρυθμιστικό ρόλο που διασφαλίζει το πλαίσιο προσφοράς λιμενικών υπηρεσιών εντός ενός λιμενικού συγκροτήματος και την αποφυγή μονοπωλίων ενώ οι ιδιώτες πάροχοι είναι υπεύθυνοι για την προσφορά λιμενικών υπηρεσιών βάση της αυξημένης τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης που διαθέτουν. Το συγκεκριμένο μοντέλο αποτελεί αφετηρία την οποία πρέπει να προσαρμόσουμε με βάση τις ιδιαίτερες συνθήκες της Ελληνικής λιμενικής βιομηχανίας και να βρούμε το βέλτιστο μοντέλο για την Ελληνική περίπτωση. Και για τους υπόλοιπους λιμένες; Πρώτον, με δεδομένα τα προβλήματα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων προχωράμε στην προσπάθεια να εντάξουμε στο ΕΣΠΑ ώριμα έργα των ελληνικών λιμένων, ώστε να πετύχουμε την χρηματοδότηση αναγκαίων υποδομών που θα επιτρέψουν την επαρκή εξυπηρέτηση φορτίων αλλά και της ακτοπλοΐας. Οι δυσκολίες που συναντάμε σε αρκετές περιπτώσεις, λόγω της αντικειμενικής δυσκολίας του φορέα διαχείρισης των εν λόγω λιμένων, ένας και δυο υπάλληλοι καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες, αναδεικνύει και την αναγκαιότητα της άλλης προτεραιότητας της λιμενικής στρατηγικής που διαμορφώνουμε. Πρόκειται για την ενοποίηση των φορέων διαχείρισης των εκατοντάδων λιμένων της χώρας μας ώστε να αποκτήσουν το μέγεθος και την λειτουργική διάσταση που διευκολύνει την αναπτυξιακή διοίκηση του λιμένα.